Z powodu niższych cen mleka na światowych rynkach obecny rok jest słaby dla branży mleczarskiej. Przychody z produkcji mleka mogą być w tym roku niższe nawet o 3 mld zł niż w 2014 roku. Spada też wartość eksportu polskiego nabiału. W I połowie roku zyski spadły o 18 proc. Dla producentów szansą mogą być nowe rynki zbytu i większa konsolidacja branży.
– To trudny rok dla branży mleczarskiej, a ceny były stosunkowo niskie – ocenia w rozmowie z agencją Newseria Tadeusz Bruj, członek zarządu grupy Polmlek, producenta wyrobów mlecznych. – Trudno określić, jak będą kształtowały się ceny w przyszłym roku. Wydaje mi się jednak i taką mam nadzieję, że dołek, który miał miejsce w 2015 roku, już się kończy.
Spadek cen rozpoczął się już w 2014 roku. Z danych GUS wynika, że w październiku tego roku za 1 hektolitr mleka płacono w skupie 112,03 zł. To wprawdzie o 3 proc. więcej niż we wrześniu, ale o blisko 10 proc. mniej niż przed rokiem.
Z wrześniowych danych banku BGŻ BNP Paribas wynika, że ceny odtłuszczonego mleka w proszku spadły o 25 proc. względem 2014 roku, serów dojrzewających – o 19 proc., a masła – o 5 proc. Z kolei o 6–8 proc. niższe są ceny produktów płynnych (śmietany, jogurty i kefiry).
– Różnice są duże, bo w samym tylko 2015 roku ceny mleka w proszku różniły się o prawie 40 proc. Trudno dlatego mówić o mocno skonsolidowanym budżecie. Wpływ na to ma również surowiec, który mocno staniał w ostatnim okresie – podkreśla Bruj.
Od kwietnia tego roku nie obowiązują limity produkcji mleka, czyli kwoty mleczne, co sprawia, że wzrosła produkcja. W pierwszych trzech kwartałach tego roku w zakładach zatrudniających powyżej 49 osób wyprodukowano ponad 2,2 mld litrów mleka płynnego, czyli o ponad 8 proc. więcej niż w analogicznym okresie 2014 roku.
Nadprodukcja spowodowała, że ceny utrzymują się na rekordowo niskich poziomach, popyt na rynku wewnętrznym spada, szansą dla producentów jest więc zwiększenie eksportu.
– Rynek zagraniczny dla nas kształtuje się obecnie na poziomie 20 proc. Myślę, że będzie się dynamicznie rozwijał, gdyż mleka w naszym kraju szybko przybywa. W związku z tym trzeba będzie je zagospodarować, bo konsumentom w Polsce trudno będzie sprzedać więcej. Szansą są rynki zewnętrzne – analizuje przedstawiciel Polmleku.
Niekorzystna koniunktura branży przełożyła się na eksport. Dane FAMMU/ FAPA wskazują, że w pierwszej połowie tego roku ze sprzedaży nabiału osiągnięto 842,6 mln euro, czyli o 18 proc. mniej niż w analogicznym okresie 2014 roku. W ujęciu ilościowym zanotowano jednak poprawę. Mimo rosyjskiego embarga wysłano z Polski 648 tys. ton artykułów mleczarskich, czyli o 11,7 proc. więcej niż rok wcześniej.
Jak podkreśla Bruj, szansą dla branży na zwiększenie eksportu może być umowa o transatlantyckim partnerstwie handlowo-inwestycyjnym.
– Jestem optymistą, uważam, że to są nowe możliwości działania na ogromnym rynku. Rynek amerykański jest mocno skonfliktowany, ze względu na liczne ograniczenia, kontyngenty i limity. Jeżeli to by się udało pokonać, to myślę, że powinno być nie najgorzej – mówi Bruj. – Na pewno będziemy chcieli na ten rynek wchodzić.
Choć przed wejściem do Unii polski rynek był zdecydowanie bardziej rozdrobniony niż teraz, to aby zwiększyć możliwości sprzedażowe, branża mleczarska w Polsce powinna się konsolidować. Obecnie jest 140 tys. dostawców mleka ( 350 tys. w 2004 r.), a zakładów mleczarskich ok. 200 (300 przed wejściem do UE).
– Połączenia następują wolno, ale jeśli nie nastąpi konsolidacja, nie będziemy nigdy postrzegani jako duzi producenci. Mlekovita i Polmlek zapoczątkowały takie przejęcia, myślę, że w tym kierunku będzie to dalej postępować – ocenia Tadeusz Bruj i dodaje, że jego firma nie wyklucza w przyszłości przejęć.
